Hodowla małych ssaków egzotycznych cieszy się coraz większą popularnością. Sympatyczni mali lokatorzy mogą wnieść do domowego życia wiele radości. Jednym z wyjątkowych gryzoni hodowlanych jest popielica afrykańska, która zaraża wrodzoną energią i pozytywnym nastawieniem do życia. Aby ta egzotyczna pupilka dobrze czuła się w domu, trzeba jednak zaspokoić jej specyficzne wymagania. Skąd pochodzi i jak wygląda popielica? Jak się nią właściwie opiekować? Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat tego interesującego gryzonia. 

 

Popielica afrykańska (Graphiurus murinus), inaczej nazywana też pilchem afrykańskim lub pędzlogonem zwinnym, to gatunek małego gryzonia zaliczanego do rodziny popielicowatych i podrodziny pędzlogonów. Jej bliską krewną jest występująca w Polsce popielica szara – należąca do tej samej rodziny.

 

Popielica z wyglądu przypomina nieco krzyżówkę myszy z wiewiórką. Najczęściej osiąga wielkość ok. 6-8 cm i wagę 23-34 g. Uwagę zwraca jej długi i puchaty ogon, który może mierzyć nawet 15 cm. Ogon jest nie tylko niewątpliwą ozdobą popielicy. Dodatkowo pomaga jej w przemieszczaniu się i utrzymaniu równowagi na gałęziach. Popielica jest raczej skromnie ubarwiona – ma jednolicie szare futro na grzbiecie i białe na brzuchu. Jej sierść na ciele jest krótka i gęsta. Charakterystyczną cechą gatunku jest ciemna otoczka wokół oczu. Pędzlogony zwinne mają też duże, okrągłe uszy, co stanowi przystosowanie do nocnego trybu życia. 

 

Popielice to gryzonie pochodzące z rejonów tropikalnej i subtropikalnej Afryki południowej i wschodniej. Na wolności są jednak szeroko rozpowszechnione niemal na całym kontynencie. W naturalnym środowisku popielice zamieszkują tereny leśne, sawanny i łąki. Ich siedliskie są przede wszystkim drzewa, krzewy i opuszczone ptasie dziuple. Gdy w otoczeniu brakuje drzew, chętnie zamieszkują również nory i szczeliny skalne. 

 

Pędzlogony to typowo nadrzewne ssaki. Małe gryzonie żyją głównie w koronach drzew i krzewów i rzadko schodzą na ziemię. Wolny czas spędzają, wypoczywając w swoich gniazdach zbudowanych z różnorodnych elementów roślinnych. Gryzonie korzystają ze swoich gniazd przez cały rok, jednak wraz ze zmianą pory roku dokonują ich przebudowy, by zapewnić sobie odpowiednią izolację termiczną. 

 

By oszczędzać ciepło, popielice śpią okryte ogonem i zwinięte w kłębek w dziuplach. Zimą, gdy temperatura otoczenia spada poniżej 15°C , gryzonie rozpoczynają hibernację. Zimowy spoczynek poprzedzony jest intensywnym żerowaniem i spożywaniem wysokoenergetycznego pokarmu, co pozwala zgromadzić zwierzakom rezerwy tłuszczu. Zdarza się, że pędzlogony zapadają w stan odrętwienia także latem – zwłaszcza w przypadku niedoboru pożywienia. 

 

Popielice to niezwykle towarzyskie, stadne gryzonie. Na wolności żyją w grupach rodzinnych składających się z około 15 osobników. Często kilkanaście osobników może zajmować jedno gniazdo. Sympatyczne gryzonie słyną z rozwiniętych zdolności komunikowania się i szerokiego repertuaru wokalnego, na który składają się serie szczebioczących dźwięków i pisków. Popielice chętnie i żywiołowo się ze sobą komunikują. Za pomocą różnorodnych dźwięków przekazują sobie informacje o zagrożeniach, prowadzą rozmowy miłosne, wyznaczają granice swojego terytorium. Do komunikacji gryzonie wykorzystują również znakowanie zapachowe.

 

Pędzlogony zwinne należą do zwierząt terytorialnych – w naturalnym środowisku potrafią w sezonie rozrodczym zaciekle bronić swoich terytoriów. Obszar ich występowania często jest bardzo rozległy i wynosi nawet kilka/kilkanaście hektarów. Chociaż zwierzaki te mogą rozmnażać się przez cały rok, zwykle ich rozród przypada na miesiące letnie. 

 

Małe gryzonie są bardzo zwinne – potrafią się wspinać i sprawnie skakać po gałęziach. Popielice prowadzą nocny tryb życia. Największą aktywność wykazują począwszy od zmroku aż do świtu. W tym czasie zaczynają biegać i intensywnie żerować. Gryzonie te, ze względu na specyficzny tryb życia, mają niewielu naturalnych wrogów – polują na nie m.in. sowy.

 

Pędzlogony to zwierzęta wszystkożerne. W ich naturalnej diecie znajdują się ziarna, orzechy, owady, owoce. Jadłospis popielic zmienia się w zależności od pory roku i aktualnej dostępności pożywienia. Wiosną i latem w ich diecie przeważają pąki, pędy roślin i pokarmy zwierzęce (np. owady, pisklęta, jaja). Jesienią, w okresie przygotowań do snu zimowego, zjadają przede wszystkim owoce i pokarmy bogate w tłuszcz – nasiona i orzechy. 

 

Popielice nie należą do zwierząt tak łatwych w utrzymaniu jak świnki morskie czy chomiki. Ze względu na ruchliwość, społeczną naturę i duże potrzeby terytorialne zapewnienie im odpowiednich warunków może nastręczyć pewnych trudności. Zwykle nie są więc polecane dla początkujących hodowców. Jak właściwie opiekować się tymi uroczymi małymi pupilami?

 

By utrzymywać miniaturową wiewiórkę w domu, należy dysponować odpowiednią przestrzenią na terrarium i inne niezbędne akcesoria. Warto też pamiętać, że popielica nie powinna mieszkać samotnie. Dla dobrego samopoczucia trzeba zapewnić jej towarzystwo przynajmniej jednego osobnika, jednak najlepiej utrzymywać ją w większej grupie. Zanim kupisz popielicę, powinieneś również dobrze przemyśleć, czy to na pewno zwierzątko dla Ciebie. Pamiętaj, że ten gryzoń bywa hałaśliwy i nieufny, a ze względu na nocną aktywność obserwacja jego zachowań w ciągu dnia jest utrudniona. 

 

Popielice w niskich temperaturach zapadają w hibernację, dlatego w ich mieszkanku powinna panować temperatura 21-25°C. Zimą konieczne może być więc wykorzystanie mat grzewczych. Lokum popielicy najlepiej umieścić z dala od przeciągów oraz źródeł silnego światła. 

 

Większość klatek dostępnych na rynku dla gryzoni nie spełnia potrzeb popielic. Mimo niewielkich rozmiarów, zwierzaki te potrzebują do życia sporej przestrzeni. Gryzonie te są też prawdziwymi mistrzami ucieczek, dlatego mogą łatwo przecisnąć się przez zbyt szeroko rozstawione pręty. Znacznie lepszym wyborem dla popielicy niż druciana klatka dla gryzoni jest więc szklane terrarium. 

 

Minimalne wymiary terrarium dla pary popielic to: 50x40x70 cm. W miarę możliwości warto jednak zakupić większe mieszkanko. Szczególną uwagę należy zwrócić na wysokość terrarium – ze względu na nadrzewny tryb życia pędzlogony preferują wysokie wybiegi. Terrarium musi zapewniać optymalną wentylację, dlatego przynajmniej jedna ze ścianek powinna być wykonana z gęstej siatki, przepuszczającej powietrze. 

 

Popielice to ruchliwe, zwinne i energiczne zwierzątka, które uwielbiają się bawić i eksplorować otoczenie. W ich terrarium nie może więc zabraknąć akcesoriów, które dostarczą im rozrywki i pozwolą rozładować energię. Szczególnie polecane dla tych małych zwierzaków są drabinki, gałęzie i pnie do wspinaczki. Przydatne będą też drewniane zabawki, kółko do biegania dla gryzoni czy bawełniane liny. 

 

Dodatkowo terrarium trzeba wyposażyć w bezpieczne kryjówki i akcesoria do wypoczynku. Warto zaoferować popielicy budkę dla ptaków, hamak, tunel czy domek dla gryzoni. Na każde zwierzątko powinna przypadać przynajmniej jedna kryjówka, by między lokatorami nie dochodziło do rywalizacji i konfliktów. Dno terrarium należy wysypać niepylącym podłożem. Warstwa podłoża powinna mieć przynajmniej kilka centymetrów, by zwierzaki mogły swobodnie kopać w ściółce. 

 

Choć popielice w naturze zjadają różne pokarmy, podstawę ich diety stanowią produkty pochodzenia roślinnego. W warunkach domowych zwierzaki te najlepiej karmić gotową mieszanką nasion przeznaczoną dla chomików lub innych małych wszystkożernych gryzoni. Odpowiednia dla nich może być też karma dla dużych papug. Dietę zwierząt warto uzupełniać orzechami. 

 

Popielice uwielbiają owoce i warzywa – w formie świeżej lub suszonej. Możesz podawać im m.in. marchew, jabłko, banan, pomidor, gruszkę, jagody. Dodatkowo w ich menu nie może zabraknąć źródeł białka zwierzęcego. Jako wysokobiałkowy dodatek dobrze sprawdzą się owady karmowe (np. świerszcze, karaczany, mączniki) lub gotowany kurczak. Pamiętaj także, że zwierzak musi mieć stały dostęp do wody. 

 

Popielice należą do dosyć nieśmiałych i płochliwych zwierząt. Choć można je oswoić i nauczyć wchodzenia na rękę, często wykazują pewien dystans w stosunku do ludzi. Oswajanie tych egzotycznych gryzoni wymaga czasu i cierpliwości. Najłatwiej z reguły nawiązać relację z młodymi zwierzakami, 

 

Do oswajania popielicy warto wykorzystać smakołyki podawane z ręki. Trzeba przy tym unikać szybkich i gwałtownych ruchów, które mogą być niepokojące dla zwierzątka. Jeśli mała pupilka chętnie sięga po przekąski z ręki, może także nauczyć się wchodzić na dłoń. Należy jednak odpowiednio reagować na próby przerwania interakcji. Jeśli popielica wydaje ostrzegawcze odgłosy, nie wolno zmuszać jej do kontaktu, bo przerażona może uciec lub ugryźć. Podczas interakcji z popielicą najlepiej siedzieć na podłodze. Niezbędne jest też zabezpieczenie domowego otoczenia, by uchronić zwierzątko przed urazami. 

 

Pędzlogony stosunkowo dobrze rozmnażają się w niewoli. Dojrzałość płciową zwierzaki te osiągają w wieku około 1 roku. Do rozrodu wykorzystują dziuple lub inne kryjówki. Ciąża u pilchów trwa 24 dni, a młode pozostają pod opieką samicy jeszcze przez 4-6 tygodni. Na świat w jednym miocie przychodzi 4-6 młodych. Popielice afrykańskie nie należą niestety do zwierząt długowiecznych. W warunkach domowych żyją zwykle 5-6 lat. 

Autorka: Marta Majewska